Sosyal Medya’da Gençlerin Karşılaştığı İstismar Sorunları ve Önleme Yolları

MAKALEYİ SESLİ DİNLE

Getting your Trinity Audio player ready...

Okunma Sayısı: 226

Sosyal medya platformları son yıllarda gençler arasında popülerlik kazanmış ve hayatımızın önemli bir parçası haline gelmiştir. Ancak, bu platformlarda gençlerin maruz kaldığı istismar vakaları da artmaktadır. İstismar, çocukların veya gençlerin zarar görmesine veya istismarcıların onları sömürmesine yol açan her türlü olumsuz davranışı ifade eder.

15-25 Yaş Grubu Sosyal Medya Kullanım ve Bağımlılık Oranları
Kullanım Oranları:
TÜİK 2021 Araştırmasına Göre:

15-24 yaş grubunun %95,9’u düzenli olarak sosyal medya kullanıyor.

Bu oran 11-15 yaş grubunda %84,6’dır.

15-24 yaş grubunda interneti kullananların %94,2’si, interneti sosyal medya için kullanıyor.

We Are Social ve Hootsuite 2020 Araştırmasına Göre:

Türkiye’de 16-24 yaş grubunun %95,5’i son 3 ayda internet kullanmıştır.

25-34 yaş grubunda ise bu oran %96,5’tir.

Bağımlılık Oranları:
Ancak bazı araştırmalar şunları gösteriyor:

Türkiye’de internet bağımlılığı oranı %15-25 civarındadır.

Bu oranın 15-25 yaş grubunda daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir.

Sosyal medya bağımlılığı, internet bağımlılığının en yaygın türlerinden biridir.

Bağımlılık belirtileri:

Sürekli platformları kontrol etme isteği

Uyku problemleri

Dikkat ve konsantrasyon problemleri

Sosyal hayattan izolasyon

Ruh hali dalgalanmaları

Fiziksel sağlık problemleri

Türkiye’de en çok kullanılan sosyal medya platformları: Instagram, WhatsApp, Facebook, YouTube ve TikTok’tur.
15-25 yaş grubunun sosyal medyada en çok yaptığı aktiviteler: Haberleşme, eğlence, bilgi edinme, alışveriş ve kendini ifade etme.

Sosyal Medya Platformlarında Gençlerin Karşılaştığı İstismar Türleri

Siber Zorbalık: Sosyal medya platformları, gençler arasında siber zorbalığın yaygınlaşmasına zemin hazırlamaktadır. Sanal ortamda yapılan taciz, tehdit ve küfür gibi eylemler gençlerin ahlaki, psikolojik ve duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.

Cinsel İstismar: Sosyal medya platformları, gençlerin cinsel içerikli istismara maruz kalma riskini artırmaktadır. İstismarcılar, sahte profiller kullanarak gençleri manipüle edebilmekte, cinsel içerikli fotoğraf ve videolarını istismar edebilmekte veya çocukları cinsel sömürüye yönlendirebilmektedir.

Kişisel Veri İstismarı: Sosyal medya platformlarının, gençlerin kişisel verilerini toplaması ve ticari amaçlarla kullanması, gizlilik ihlallerine ve veri istismarına yol açabilir. Bu durum, gençlerin mahremiyetini tehlikeye atar ve çevrimiçi güvenlik risklerini artırır.

İstismarın Etkileri

Sosyal medya platformlarında yaşanan istismar vakaları, gençler üzerinde ciddi olumsuz etkilere sebep olabilir. Bu etkiler arasında aşağılık kompleksi, özgüven kaybı, depresyon, kaygı bozukluğu, intihar düşünceleri ve davranışları gibi psikolojik sorunlar yer alır. Ayrıca, cinsel istismara maruz kalan gençlerde cinsel işlev bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu ve sonraki süreçte ilişki sorunları gibi fiziksel ve psikolojik sorunlar da görülebilir. Bu sorunlar hayatı boyunca zarar vermeye devam edebilmektedir.

İstismarı Önleme Yolları

Farkındalık ve Eğitim: Gençlerin sosyal medya platformlarında karşılaşabilecekleri riskler hakkında bilinçlendirilmesi önemlidir. Okullar, aileler ve toplum, gençlere siber zorbalık, cinsel istismar ve kişisel veri güvenliği gibi konularda eğitim vermelidir.

Güvenli İnternet Kullanımı İlkeleri: Sosyal medya platformlarının kullanımında güvenlik önlemleri almak önemlidir. Gençlerin gizlilik ayarlarını doğru bir şekilde yapılandırmaları, şüpheli veya rahatsız edici içeriklerle karşılaştıklarında yetişkinlere başvurmaları teşvik edilmelidir. Burada genç ve aile iletişimi iyi olma zorunluluğu vardır. Aksi halde genç ailesine kendini açmaz ve zarar görür.

Platformların Sorumluluğu: Sosyal medya platformları, gençlerin korunmasında daha aktif bir rol üstlenmelidir. İstismar içeren içeriklerin raporlanması ve hızlı bir şekilde müdahale edilmesi, gençlerin güvende olmalarını sağlayabilir. Platformlar ayrıca kullanıcıların yaşlarını doğrulama ve istismar içeren hesapları kapatma gibi önlemler alarak istismarı önlemeye yönelik adımlar atmaktadır. RTÜK sosyal medya denetimini de yapabilmelidir.

Aile İlgisi ve İletişim: Aileler, çocuklarının sosyal medya kullanımını izlemeli ve rehberlik etmelidir. Aileler, çocuklarıyla açık iletişim kurarak sosyal medya platformlarında karşılaşabilecekleri riskleri ve güvenlik önlemlerini konuşmalıdır. Çocuğuna güven vermeli ve takip etmelidir. En önemlisi de çocuğuna sosyal medya ahlakı kazandırmalıdır. Sosyal hayatta olmaması gerekenin sosyal medyada da kabul edilmemesi gerektiğini çocuğa kazandırmalıdır.

Psikolojik Destek: İstismara maruz kalan gençlerin psikolojik destek alması önemlidir. Uygun profesyonel yardım, gençlerin yaşadığı travmayı ele almalarına ve iyileşmelerine yardımcı olabilir.

Sonuç olarak sosyal medya platformlarında gençlerin yaşadığı istismar sorunu, ciddi bir endişe kaynağıdır. Siber zorbalık, cinsel istismar ve kişisel veri istismarı gibi istismar türleri, gençlerin psikolojik ve fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Ancak, ahlak, farkındalık, eğitim, güvenli kullanım ilkeleri, platformların sorumluluğu, aile katılımı ve psikolojik destek gibi önlemler alınarak bu sorunun üstesinden gelinebilir. Toplum olarak, gençlerin sosyal medyada güvende olmalarını sağlamak için birlikte çalışmalı ve istismarı önlemeye yönelik etkili stratejiler geliştirmeliyiz. Nitekim sosyal medya, sosyal hayattan daha fazla gençlerimizi etkilemeye başlamıştır.

Kaynaklar:

Adnan Kalkan
adnankalkan01@gmail.com
Twitter: @adnankalkan01
YouTube: Adnan Kalkan
instagram: adnankalkan01
Facebook: adnankalkan01