Aile İletişiminde Kriz Yönetimi

                                                                                                                                                                                             Nesli İhyâ Medeniyeti İnşâ Yazı Dizisi: 11

Aile, karı-koca ve çocuklardan meydana gelmektedir. Her ailede zaman zaman aile fertleri arasında bazı iletişim problemleri meydana gelebilmekte ve krize dönüşebilmektedir. Bu sebeple, ailede kriz yönetimini aile fertlerinin iyi bilmesi gerekiyor. Her ne kadar toplumdan topluma, fertten ferde, ailede aileye kriz çözüm yöntemleri farklılık gösterse de, genel anlamda müşterek çözümler de bulunmaktadır. Kriz yönetimi doğru yöntem ve tekniklerle yönetildiği takdirde aile içi problemler çözülebilmekte aksi halde aile yıkıma kadar gidebilmektedir. Bu anlamda aile içi iletişimde kriz yönetimi büyük öneme sahiptir.

Ailede kriz çözüm yollarından bazıları şunlardır:

Dinleme Becerisi

Dinlemek anlamanın ön şartıdır. “Etkili dinleme” problemi anlama açısından önem arz eder. Aile içi iletişimde, kriz yönetiminde aile üyeleri birbirinin duygu, düşünce ve ihtiyaçlarına yönelik birbirlerini dinlemelidirler. İletişimin başlangıç ve en önemli safhası dinlemektir. Etkin dinleme ise anlamak ve doğru davranışı sergilemek açısından önem taşır.

Sorunları Tanımlamak

Sorunların tanımlanması veya tespit edilmesi aile içi iletişim krizlerini çözmede önemlidir. Sorunun yanlış tanımlanması daha da derinleşmesine yol açar. Tıpkı bir hastalığın doğru tedavi sürecini belirlemek için doğru tanıyı koyma sürecine benzer “tanımlamak”. Bu anlamda, aile fertleri sorunu her yönüyle irdeledikten sonra doğru tanıyı ve tanımlamayı yapmaya çalışmalıdır. Bu süreç, kriz yönetiminde önemli bir safhadır. Krizleri belirlemek, tanımlamak kriz yönetimi açısından çözümü kolaylaştırmaktadır.

Empati Kurmak

Empati kurmak, diğerinin duygularını anlama açısından çok önemlidir. Kendini onun yerine koyarak onu anlamaya çalışmak çözüm sürecini kolaylaştırmaktadır. Nitekim diğerinin penceresinden bakılmadığı sürece onun duygularını, düşüncelerini anlamak mümkün olmamaktadır. Aile içi iletişimin her aşamasında empati vazgeçilmezdir.

Açık İletişim Kurmak

Aile içi iletişim krizlerinin bir sebebi de, karşı tarafın kendini anlamasını beklemektir. Bu süreç, krizlerin daha da içinden çıkılamaz hale gelmesine sebep olabilmektedir. Oysa krizleri çözmenin en önemli yollarından biri “açık ve net iletişimdir.” Ne karşı tarafın söz ve davranışlarına “niyet okumayla” yanlış anlam yüklemeli ne de gereğinden fazla abartılmalıdır. İmalı söz ve davranışlardan kaçınarak, açık bir şekilde karşı tarafa kendini ifade etmeli ve karşı tarafın da kendini rahat ifade etmesine ortam hazırlanmalıdır.

Çözüm Odaklı Olmak

Aile içi iletişim problemlerini çözerken, özellikle karşı tarafı suçlamak ve haklı çıkmaya çalışmak yaklaşımından kaçınılmalıdır. Aile içi iletişim krizlerinde çözüm odaklı olmak yaklaşımı benimsenmelidir. Niyet “çözüm” olduğu takdirde, genel anlamda kriz yönetimi daha sağlıklı bir şekilde sağlanmaktadır.

Birlikte Başetme Ruhu

Aile içinde meydana gelen sorunların çözümünde yani kriz yönetiminde, bir nevi aile üyeleri arasında takım çalışması yani birlikte çalışma ruhu, diğer ifadeyle sorunun üstesinden birlikte gelme ruhu oluşturulmalıdır. Tek başına kriz yönetimi oldukça zor olmakla beraber, birlikte baş etme ruhu geliştiği takdirde kriz yönetimi çok daha sağlıklı bir şekilde sağlanmaktadır.

Sakin Kalmak

Kriz anları genellikle “öfke” ile birlikte bulunur. Öfkenin olduğu anlarda ise sağlıklı iletişim kurmak oldukça zordur. Bu sebeple kriz yani problem anlarından olabildiğince sakin olmaya çalışmak ve kısa bir ara vermek kriz yönetimi açısından önemlidir. Özellikle önemli kararları alma sürecinde sakin olmak hayati öneme sahiptir. Nitekim öfke ve kriz anlarında mantık muhakeme ve akıl yürütme düzeyi zayıflamaktadır. Bu durumda alınan kararlarda pişmanlık ihtimali yüksektir. Kriz anlarında önemli kararlar almayıp daha sakin bir zamana bırakılmalıdır.

Esneklik

Kriz yönetiminde esneklik çok önemlidir. Mükemmeliyetçilik ise psikososyal bir hastalık olmakla birlikte, esnekliğin en büyük düşmanıdır. Hayat her zaman siyah beyaz renklerden oluşmamaktadır. Bazen ara renklere de ihtiyaç vardır. Aile fertlerinden birinin düşünceleri, fikirleri tamamen doğru veya yanlış olmayabilir. Bu sebeple hiçbir şekilde mükemmeliyeti aramamak gerekir. Olabildiğince esnek bir şekilde, ortak noktalarda buluşmaya çalışmak kriz yönetimi açısından ve aile huzuru yönünden önemlidir.

Profesyonel Yardım Almak

Herkes her konuda bilgi sahibi olmayabilir. En azından o konuda kriz çözümü ve yönetimi yönüyle yetersiz olunabilmektedir. Aile içi krizlerde, aile fertleri kendileri çözüm üretmeye çalışmalıdır. Başarısız olunduğu takdirde, adaletine ve hakkaniyetine inandıkları, aynı zamanda rol model konumunda olan kişilerden destek alınabilmelidir. Nihai sonuçta kriz çözülmediği takdirde, aile terapisti veya aile danışmanından yardım alınması kriz çözümünde etkili olmaktadır. Bu konuda bir hastanın, hastaneye ihtiyaç duyduğu misali aile terapisti ve aile danışmanına başvurmanın da psikososyal krizlerde gayet normal olduğu kabul edilmelidir ve ihtiyaç hissedildiği zaman başvurulmalıdır.

Ailenin sağlıklı ve huzurlu devamı için iletişim önemlidir. Etkili iletişim ile kriz yönetimi sağlanarak aile huzuru oluşturulabilir. Etkili iletişim ve kriz yönetimi aile fertleri tarafından öğrenilmeli ve kriz anında öğrendikleri yöntemleri kullanarak kriz aşılmalıdır.

Adnan Kalkan
adnankalkan01@gmail.com
Twitter: @adnankalkan01
YouTube: Adnan Kalkan
instagram: adnankalkan01